Đây là dự án chống ngập đầu tiên của Việt Nam thực hiện bằng phương thức BT (xây dựng – chuyển giao) thay vì sử dụng ngân sách. Theo Tập đoàn Trung Nam – đơn vị đầu tư, để đảm bảo mục tiêu kiểm soát ngập do triều cường và chủ động điều tiết nước, sẽ xây dựng 6 cống kiểm soát triều cường lớn, bao gồm: Cống Bến Nghé, Tân Thuận, Phú Xuân, Mương Chuối, Cây Khô và Phú Định. Quy mô mỗi cống rộng 40 – 160m, với chiều cao thành cống 3,6 –10m.
Hệ thống cống Mương Chuối đang được hình thành.ảnh: Hồ Văn
Trong đó, hệ thống cống ở Mương Chuối (Nhà Bè) là lớn nhất. Cống này hoạt động dựa vào mực nước dao động theo mùa. Vào mùa mưa, khi mực nước thượng lưu lớn hơn mực nước hạ lưu, cửa tiêu nước sẽ được mở và ngược lại cho mùa khô. Ngoài ra, dự án còn xây dựng 3 trạm bơm tại cống Bến Nghé, Tân Thuận, Phú Định.
Ông Nguyễn Tâm Tiến – Tổng Giám đốc Tập đoàn Trung Nam cho biết, về quy trình vận hành, khi đỉnh triều lên cao hoặc mưa lớn có nguy cơ xâm nhập gây ngập cho thành phố thì 6 cống ngăn triều sẽ được đóng xuống, không cho triều xâm nhập sâu vào thành phố. Đồng thời, các trạm bơm sẽ bơm nước bên trong ra ngoài để chống ngập.
Cam kết hoàn thành dự án và đưa vào vận hành đúng thời điểm 30.4.2018 nhưng ông Nguyễn Tâm Tiến cho hay, điều này vẫn phụ thuộc lớn vào việc giải phóng mặt bằng của chính quyền địa phương. Theo báo cáo của Tập đoàn Trung Nam, tiến độ dự án đang đi rất nhanh – chỉ mới 10 tháng đã đạt khối lượng hơn 36%. “Nhưng nếu các địa phương không giao mặt bằng như cam kết vào tháng 8, tháng 9 năm nay thì không thể hoàn thành như dự kiến” – ông Tiến khẳng định.
Theo Tập đoàn Trung Nam, dự án còn vướng mặt bằng chưa giải phóng rải rác tại 6 cống lớn, nhất là các điểm dùng để xây kè chắn. Tại một số điểm còn vướng, đơn vị thi công đã hợp đồng thuê đất của người dân để thi công trước.
Ông Tiến cho biết, khi dự án được đưa vào vận hành sẽ kiểm soát ngập do triều cường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu cho TP.HCM. “Tuy nhiên, giai đoạn 1 của dự án chỉ chống ngập cho vùng lõi của thành phố với diện tích 750km2 và khoảng 6,5 triệu dân thuộc khu bờ hữu sông Sài Gòn và trung tâm thành phố”.
Trả lời phóng viên Báo NTNN về việc dự án hoàn thành có chấm dứt được tình trạng ngập úng của TP.HCM hay không, ông Tiến cho biết: “Có chống ngập được cho thành phố hay không, chúng tôi không thể cam kết và không biết được. Vì còn phụ thuộc vào các van điều tiết thoát nước bên trong vùng lõi, nếu nước bị nghẹt và không thoát ra các cống thì các trạm bơm sẽ không hoạt động vì không có nước để bơm. Khi đó, thành phố vẫn sẽ xảy ra ngập úng”./.