Vấn đề khan hiếm và tái sử dụng nước thải trong xử lý nước thải vùng nông thôn

Khan hiếm nước và nguồn nước bị ô nhiễm đã trở thành một vấn đề cấp bách hiện nay và việc tái sử dụng nước thải sau xử lý đã được nghiên cứu, triển khai ở nhiều nước trên thế giới. Điển hình, Israel không có nguồn nước và không thể dùng nước sông Jordan hay khử mặn nước biển để phục vụ sản xuất nông nghiệp, họ tái sử dụng khoảng 75% nước thải sinh hoạt và thu hồi nước mưa để tưới. Theo báo cáo của Viện Nước quốc tế (IWMI), được công bố tại một hội thảo trong Hội nghị thượng đỉnh về Nước tổ chức tại Stockholm (Thụy Điển) ngày 18/08/2008, nước thải đang được sử dụng trên diện tích 20 triệu ha đất nông nghiệp, đặc biệt là ở các nước châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam, cũng như các thành phố của khu vực phía Nam sa mạc Sahara và Mỹ Latinh [13]. Việt Nam vốn sở hữu nguồn nước ngọt dồi dào nhưng khoảng 10 năm trở lại đây, nước ngọt bị đe dọa nghiêm trọng khi nhiều nguồn nước bị ô nhiễm và sản xuất nông nghiệp đang phải đối mặt với việc đảm bảo nhu cầu nước tưới cho cây trồng.

Nước thải khu vực nông thôn chủ yếu là bị ô nhiễm bởi các chất hữu cơ, chứa nhiều dinh dưỡng. Từ khía cạnh sản xuất nông nghiệp, tưới nước thải hiện nay nếu được nhận thức đúng sẽ là cơ hội sử dụng nguồn dinh dưỡng “miễn phí” góp phần đạt được các mục tiêu tương ứng trong sản xuất, thu dưỡng nguồn dinh dưỡng, cải thiện và tái sử dụng nước thải. Tất cả các mô hình xử lý nước thải do Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam thực hiện đều được gắn với vấn đề tái sử dụng nước thải sau xử lý để tưới, nuôi trồng thủy sản…

Ngoài ra, các khu dân cư thường liền kề với các khu canh tác lúa, hoa mầu hoặc các vùng chuyên canh nông sản… Nếu nước thải được tái sử dụng cho mục đích tưới sẽ đem lại những lợi ích rất lớn về mặt kinh tế, xã hội và môi trường. Tại một số tỉnh, thành trên cả nước cũng bắt đầu triển khai theo mô hình này như: Hệ thống thu gom, xử lý và tái sử dụng nước thải thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.

Chính vì vậy, việc nghiên cứu, lựa chọn và áp dụng các công nghệ xử lý nước thải và xử lý gắn liền với tái sử dụng là một hướng tiếp cận theo quan điểm “kinh tế môi trường” góp phần xã hội hóa công tác bảo vệ môi trường tại các vùng NTM của Việt nam.